Raport „Co Polacy wiedzą o śladzie węglowym? Ogólnopolskie badania postaw ekologicznych”

20 października 2022

Krakowska fundacja Carbon Footprint Foundation opublikowała raport na temat wiedzy naszego społeczeństwa o śladzie węglowym. Raport został przygotowany we współpracy z Polskim Panelem Narodowym oraz Kołem Studentów i Studentek Socjologii Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie. Stanowi on podsumowanie rocznych badań, przeprowadzonych na grupie reprezentatywnej blisko 1100 osób, z błędem statystycznym 3%.

POBIERZ RAPORT »

Jak wynika z raportu, zmiana świadomości ekologicznej Polek i Polaków nadchodzi, ale powoli i wymusza od jednostek działania po omacku. Ponad 50% badanych stwierdza jednak, że „chciałaby podejmować więcej proklimatycznych aktywności”. Okazuje się też, że ekonomiczne przeszkody nie są najważniejszą barierą w podejmowaniu aktywności – stosunkowo mało osób identyfikuje się z określeniem „nie stać mnie, aby robić coś więcej dla środowiska”.

Aż 49% Polek i Polaków chciałoby robić więcej, żeby chronić środowisko naturalne, ale nie wie, od czego zacząć – wynika z raportu.

Z raportu dowiadujemy się także, że poziom edukacji klimatycznej w naszym społeczeństwie jest wciąż niski, ale jednocześnie jesteśmy otwarci na zmiany w tym zakresie, i warto z tej otwartości korzystać. Polacy coraz częściej rozpoznają zanieczyszczenie środowiska oraz zmiany klimatu jako istotne zagrożenie. Indywidualne działania są, zdaniem większości, w najmniejszym stopniu odpowiedzialne za katastrofę klimatyczno-ekologiczną. Mimo wszystko duża część badanych deklaruje podejmowanie działań proklimatycznych o charakterze indywidualnym, takich jak segregacja śmieci (82%) czy używanie wielorazowych toreb (70%).

– #Merytoryczność. By wyrażać opinie oparte na faktach, a nie na opiniach. Dlatego przeprowadziliśmy ogólnopolskie badanie postaw Polek i Polaków, a jego wyniki zaprezentowaliśmy w raporcie. Połowa z nas chce robić więcej dla środowiska, ale potrzebuje wsparcia, bo nie wie, od czego zacząć. Za zmiany klimatu obwiniamy w największym stopniu rządy i korporacje, najmniej zaś nas samych – jako jednostki. Jednocześnie utknęliśmy w pułapce działań indywidualnych: najchętniej dla środowiska i klimatu segregujemy odpady, ograniczamy zużycie energii i wody w naszych domach i używamy toreb wielorazowych. Działając w sposób zorganizowany – czujemy większą sprawczość, wciąż jednak nie łączymy ekologii z naszymi wyborami politycznymi, na rynku pracy czy dóbr i usług. Podejmując działania o charakterze bardziej systemowym, częściej zyskujemy poczucie sensu w działaniu. Obraz społeczeństwa polskiego jest pełen paradoksów: stawiamy kropki, ale ich nie łączymy. Dlatego tak ważna jest edukacja i małych, i dużych oraz promocja nauki, by ta mogła wybrzmiewać i przedzierać się przez świat mitów i fake newsów – powiedziała Agnieszka Rozwadowska, prezeska Carbon Footprint Foundation.

Jedynie 30% badanych udzieliło poprawnej odpowiedzi na pytanie, czy wulkany emitują więcej CO2 niż człowiek.

W zakresie badanych popularnych mitów o zmianach klimatu widać wyraźnie, że akcja dezinformacyjna zbiera swoje żniwo. Co ciekawe, aż 32% osób uważa, że wulkany emitują więcej dwutlenku węgla niż człowiek. Jedynie 50% rozumie, że chcąc w najbliższej przyszłości uniknąć skutków katastrofy klimatycznej, musimy ograniczyć emisję gazów cieplarnianych do zera. Z kolei 21% badanych wciąż zakłada, że w przeszłości na Ziemi występowały już takie zmiany – mit „klimat zawsze się zmieniał” jest wciąż bardzo popularny.

– Powszechność „mitu o wulkanach” pokazuje, z jak dużymi brakami w edukacji klimatycznej mamy do czynienia. Warto rozważyć rozszerzenie programów edukacji klimatycznej (które wciąż powstają i są głównie skierowane do osób obecnych w formalnym systemie edukacji) także o osoby dorosłe. Ponadto, statystyka ta udowadnia, że bardzo dużo osób jest po prostu niepewnych swojej wiedzy na temat kryzysu klimatycznego, co stwarza pole otwarte na dezinformację – twierdzi Dorota Guzik, autorka raportu.

Aż 60% badanych potwierdza, że ślad węglowy jest miarą tego, że dany produkt lub usługa wpływa na zmiany klimatu.

Świadomość na temat śladu węglowego wśród Polaków jest wciąż mała. Z raportu wynika, że aż 40% nigdy nie spotkało się z tym terminem, a 60% nie rozumie go poprawnie. Z drugiej strony, pojęcie to jest coraz częściej używane w kontekście podejmowanych wyborów konsumenckich.