Odpady zasobem planety? Światowy Dzień Recyklingu 2022

światowy dzień recyklingu, recykling
© Bits and Splits

Dziś obchodzimy Światowy Dzień Recyklingu (ang. Global Recycling Day) – święto zapoczątkowane w 2018 r. przez Global Recycling Foundation. Celem jego ustanowienia było uświadomienie społeczeństwu roli recyklingu w ochronie zasobów pierwotnych i zabezpieczanie przyszłości planety. - Wydobywamy każdego roku miliardy ton zasobów naturalnych, których w pewnym momencie, w niezbyt odległej przyszłości, zabraknie. Dlatego musimy zmienić myślenie o pomyśleć o tym co – widząc w surowcach wtórnych nie odpad, a zasób – wskazuje Fundacja Global Recycling.

Wytwarzanie vs. recykling - tonaż

Na jednego mieszkańca Polski przypadało w 2020 r. średnio 342 kg zebranych odpadów komunalnych, co oznacza wzrost o 10 kg w porównaniu z rokiem poprzednim. Jeśli jednak spojrzeć na statystyki dotyczące ostatniej dekady, w 2010 r. wartość tego wskaźnika wynosiła 263 kg, a w 2015 r. wzrosła do 283 kg⁽¹⁾. Statystyczny Europejczyk wytwarza natomiast ok. 505 kg odpadów komunalnych, przy czym – jak wynika z danych Eurostat – ich ilość waha się zależnie od państwa. Rozstrzał jest znaczny: od 282 kg na mieszkańca w Rumunii do 845 kg w Danii Różnica odzwierciedla rozbieżność we wzorcach konsumpcji, ale zależy też od sposobu zbierania i gospodarowania odpadami komunalnymi. Jak podaje Eurostat, spośród wytworzonych na terenie UE w 2020 r. odpadów 48 proc. z nich zostało poddanych procesom recyklingu. - Ilość odpadów poddanych recyklingowi wzrosła z 37 mln ton (87 kg na mieszkańca) w 1995 r. do 107 mln ton (241 kg na mieszkańca) w 2020 r. w średnim rocznym tempie 4,3 proc. Ogólny udział odpadów komunalnych poddanych recyklingowi wzrósł natomiast z 19 proc. do 48 proc. obecnie – podaje Eurostat.

Odpady siódmym najważniejszym surowcem

Tymczasem Bureau of International Recycling⁽²⁾ nazwała surowiec wtórny „siódmym zasobem” i dodała materiał recyklingowy do listy sześciu najważniejszych zasobów planety (obok wody, powietrza, ropy naftowej, gazu ziemnego, węgla i rud). Wytwarzane przez nas odpady, w tym m.in. metale, tekstylia, papier i makulatura, szkło czy tworzywa sztuczne – mogą być użytkowane wielokrotnie, a niektóre z nich - w nieskończoność. Aluminium, stal czy szkło uznawane są za tzw. materiał permanentny, czyli przydatny do całkowitego i nieskończonego recyklingu bez degradacji swoistych właściwości. Istotny w tym kontekście jest także fakt, że zapotrzebowanie na energię niezbędną do przerobu surowców wtórnych jest znacznie niższe niż w przypadku produkcji z surowców pierwotnych. W procesie recyklingu aluminium potrzeba zaledwie 5 proc. energii niezbędnej do przerobu niż w przypadku produkcji pierwotnej, recykling tony stali z kolei pozwala na oszczędność 70 proc. energii⁽³⁾. Z tego też względu Fundacja Global Recycling szacuje, że wykorzystanie „siódmego zasobu” w procesach technologicznych pozwala ograniczyć emisję ponad 700 mln ton CO₂, przewiduje ponadto, że do 2030 r. ilość ta wzrośnie do 1 mld ton.

- Materiały, z których składają się odpady, są łatwiejsze lub trudniejsze do przetworzenia na nowe produkty, ale większość z nich nadaje się do recyklingu. Szkło i aluminium podlegają recyklingowi w 100 proc., można je też przetwarzać wiele razy. W przypadku plastiku sprawa wygląda nieco inaczej i uzależniona jest od tego, z jakiego tworzywa powstał – wskazuje Instytut Ochrony Środowiska – Państwowy Instytut Badawczy i jak dodaje, obecne czasy określane są przez naukowców „Erą Plastiku” — od lat 50 ubiegłego wieku wyprodukowano ponad 8 mld ton tworzyw sztucznych.

Co możemy zrobić? Zmienić nawyki!

Hasłem przewodnim tegorocznego Dnia Recyklingu jest #RecyclingHeroes, co w tłumaczeniu oznacza „bohaterowie recyklingu”. - Wszyscy możemy wnieść swój wkład w tworzenie bardziej zrównoważonej przyszłości. Istnieją już bohaterowie, którzy nieustannie prowadzą kampanie na rzecz lepszej przyszłości naszej planety. Ci bohaterowie otaczają nas każdego dnia, od znanych nazwisk, takich jak Greta Thunberg i Leonardo DiCaprio, po niedocenianych bohaterów, którzy przyczyniają się do ochrony planety – wskazuje Fundacja. Zachęcając do podjęcia prośrodowiskowych działań organizatorzy Dnia Recyklingu przedstawili przykłady dobrych praktyk realizowanych przez świat biznesu, ośrodki miejskie czy młodych aktywistów, przyznając im tytuł „bohatera recyklingu”. Działania te zaprezentowano na stronach fundacji⁽⁴⁾.

Czytaj też: Życie bez odpadów - czy jest możliwe?

Co w takim razie może zrobić każdy z nas? Czasem wystarczą proste gesty, a najskuteczniejszym z nich może być zmiana codziennych nawyków i przyzwyczajeń. - Na zakupy możemy wybierać się z własną torbą wielorazowego użytku, co automatycznie powinno oduczyć bezrefleksyjnego sięgania po popularne foliówki. Kolejnym prostym ruchem jest wybieranie produktów bez opakowań. Bakłażan na styropianowej tacce, pomarańcze w siateczce? Większość owoców i warzyw możemy kupić bez zbędnego plastiku, wystarczy poszukać – wskazuje Miejskie Przedsiębiorstwo Oczyszczania w m. st. Warszawie. - Oczywiście nie do przecenienia jest wartość prawidłowej segregacji odpadów. To właśnie dzięki niej możliwe jest ich skuteczne przetwarzanie – dodano.

Joanna Spiller
Dziennikarz, inżynier środowiska

Więcej treści dotyczących samorządów w zakładce Teraz Samorząd.